1دانشآموخته دکتری فلسفه دانشگاه تهران؛ پژوهشگر پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
2دانشیار گروه فلسفه دانشگاه تهران
چکیده
یوهان گوتلیب فیشته مدعی بود تنها کسی است که روح فلسفه کانت را دریافته و به آن وفادار است. با این حال در برخی از اساسی‌ترین مسائل، موضع او، در ظاهر، مخالف با کانت به نظر می‌رسید؛ به همین دلیل با نقدهای جدی مواجه شد. از جمله، امکان«شهود عقلی» برای انسان که کانت آن را انکار می‌کند اما فیشته بنیاد آگاهی می‌داند و تصریح می‌کند که بدون شهود عقلی امکان حصول آگاهی برای انسان منتفی است. فیشته از یک سو اظهار می‌کند که شهود عقلی مورد نظر او و کانت دو مقولهی متفاوتند؛ یعنی اشتراک لفظی دارند و از سوی دیگر اظهار می‌کند، کانت در این مسأله با او هم‌رأی است؛ علاوه بر آنکه در نقد دوم، بنابر مقتضیات عقل عملی شهود عقلی را مجاز می‌داند، فحوای بسیاری از عبارات او در نقد اول نیز مؤید امکان آن است. شارحان، در نسبت میان کانت و فیشته در این مسأله اتفاق رأی ندارند. برخی نظر فیشته رامخالف کانت می‌دانند و برخی دیگر میان آنها اختلافی نمیبینند. نوشتار حاضر نخست به تنقیح مناط بحث در نظام کانت و فیشته می‌پردازد؛ سپس به نمونه‌ای از ادله‌ی موافقان و مخالفان اشاره می‌کند؛ در پایان، دلیل و تحلیل خود را بر عدم اختلاف میان آنان بیان می‌کند.
- افلاطون؛ 1337، دوره آثار افلاطون، محمد حسن لطفی؛ چاپ اول، تهران، خوارزمی
- Beiser Frederick C. German Idealizm, The Struggle against Subjectivism, 1781–1801, , 2002, by Harvard University Press
by Blackwell Publishing Ltd
- Caygill Howard, A Kant Dictionary Blackwell Philosopher Dictionaries, 2000,
- Fichte J. G, Science of Knowledge, Peter Heath, 2003. By Cambridge University Press
- Guyer Paul ,The Cambridge Companion to Kant And Modern Philosophy, 2006, by Cambridge University Press
- Hanna Robert, Kant, Science, and Human Nature, 2006, by Oxford University Press,
- Kant Immanuel, Critique of Pure Reason, Norman Kemp Smith, 1964, by Macmillan & Co LTD
- Lacey A. R, A Dictionary of Philosophy, 1996, by Routledge
- Latta Robert, Leibniz, The Monadology and Other Philosophical Writings, 1951, Oxford University Press,
- Leibniz. G. W, New Essays on Human Understanding, 1997, by Cambridge University Press
- Limnatis, Nectarios. G, German Idealism And The Problem Of Knowledge: Kant, Fichte, Schelling, And Hegel, 2008, by Springer Press
- Maimon, Salomon, Essay On Transcendental Philosophy, 2010, by Continuum International Publishing Group
- Vater Michael, Philosophy on the Track of Freedom or SystematizingSystemlessness: Novalis’s Reflections on the Wissenschaftslehre, 1795–1796, published in Fichte, German Idealism and Early Romanticism; Fichte Supplement, Volume 24 (2010)
- Norman Kemp Smith, A Commentary to Kant's "Critique of Pure Reason", by Humanities Press International, Inc, 1996
- Paton. H. J, The Categorical ImperativeA study in Kant's Moral Philosophy, 1946, by The Anchor Press, Ltd
- Paton. H. J, Kant's Metaphysic of Experience, London, George Allen and Unwin LTD, 2007
Routledge Encyclopedia of Philosophy, London and New York:Routledge (1998)
ابتدای صفحه