غرب شناسی بنیادی
دکارت، شکِّ متافیزیکی و بنیادگذاریِ روش

محمدتقی طباطبائی

دوره 12، شماره 1 ، شهریور 1400، ، صفحه 163-184

https://doi.org/10.30465/os.2021.38854.1780

چکیده
  شکّ روشیِ دکارت را هم آنان نقد می‌کنند که یک‌سره با شکّ میانه‌ای ندارند، هم دیگرانی که آن را برای آغازِ اندیشیدنِ روش‌مند، نابسنده می‌دانند. بااین‌حال، دست‌آوردهای شکّ روشیِ او در فلسفه‌های پس از وی، جذب شده و همواره درکار است. هدف این مقاله آن است تا نشان‌ دهد که دکارت چگونه در راهِ پاسخ به پرسشی ناگزیر، از بنیادِ متافیزیکیِ ...  بیشتر

میرزا ملکم خان و اندیشه ی روش

محمدتقی طباطبائی

دوره 10، شماره 2 ، اسفند 1398، ، صفحه 163-187

https://doi.org/10.30465/os.2020.5206

چکیده
  این مقاله درپی توجیه این ادعا است که آن­چه در نوشته ­های میرزا ملکم­ خان درچارچوبِ تمایز عقل علمی از عقل طبیعی طرح می ­شود، نشان­گر توجه وی به جایگاه محوریِ اندیشه­ ی روش در شکل­ گیریِ عقلانیت علمی و هم­چنین، ایده­ ای مرکزی در کلیت اندیشه ­ی اوست؛ ایده­ ای که می ­توان براساس آن، جوانب گوناگون فکرِ وی را به­ هم پیوست ...  بیشتر

از غرب‌زدگی تا توسعه‌نیافتگی؛ از فلسفه تا روشنفکری «سنجشی درون‌ماندگار»

سیدمحمدتقی طباطبائی

دوره 8، شماره 1 ، تیر 1396، ، صفحه 37-53

چکیده
  تفکر دکتر رضا داوری اردکانی، حرکت و گذاری دارد که منطق آن روشن نشده است. موضوع اصلی این مقاله توجه به این گذار، روشن‌سازی منطق درونی آن و سپس پرداختن به چالش‌های درونی‌اش است. ازین رو نخست به اثبات وجود این گذار پرداخته و سپس در حرکتی تفسیری تلاش می‌شود تا به چیستی این گذار و منطق آن توجه شود. هدف آن است تا روشن شود، برآمدن مفهوم «توسعه‌نیافتگی» ...  بیشتر

مفهوم گزارة نظرورزانه در هگل

سیدمحمدتقی طباطبایی

دوره 4، شماره 2 ، آبان 1392، ، صفحه 91-105

چکیده
  گزارة نظرورزانه یکی از نوآوری‌های منطقی هگل است که آن را نخست‌بار در درآمد کتاب پدیدارشناسی روح مطرح کرد. مفهوم اساسی این گزاره بر اساس نقدی شکل می‌گیرد که وی به منطق سنتی و نیز به منطق کانتی دارد. در این مقاله می‌کوشم تا نشان دهم این گزاره در اندیشة هگل چگونه شکل می‌گیرد چه نسبتی با گزاره‌های بنیادین در دو منطق پیش‌گفته دارد و نیز ...  بیشتر