غرب شناسی بنیادی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

دانشیار گروه فلسفه‌ی دانشگاه علامه طباطبایی (ره)

چکیده

مقاله با الهام از تلقی «پسامدرن» هیدگر در خصوص زمان‌مندی اکستاتیک انسان (افعال انسان همواره محفوف به مؤلفه‌هایی از سنخ زمان است که مجال فراروی او را فراهم می‌آورند) شأن تاریخی وجود او را تبیین می‌کند. هیدگر مرگ اندیشی را موجب رهایی انسان از بی‌خودی فرد منتشر و اصالت عزم وی می‌‌داند. چنین شرایطی به تنهایی متعلق عزم دازاین را با عرضه‌‌ی گزیده‌ای از امکانات به‌دست نمی‌دهد. برآوردن چنین مقصودی مستلزم رجوع آدمی به گذشته‌ی تاریخی خود است که در آن شمار قابل ملاحظه‌ای از امکان‌‌ها عرضه می‌شوند. اندیشه‌های فلسفی و چهره‌های شاخص آن نیز به میراث فرهنگی دازاین تعلق دارند. آدمی در رجوع به میراث گذشته، قهرمانان خود را تکرار می‌کند.
«ایرانی» نیز می‌تواند به امکانات دازاین ایرانی در گذشته‌ی حکمی و فلسفی‌اش بنگرد. در نگاه اصیل به تاریخ، آن‌چه را دازاین به انجام رسانده یا نرسانده، (Wirklichkeit) مد نظر نیست بلکه امکانات (Möglichkeiten) منتخب دازاین، آن‌چه را که می‌توانست برگزیند و نکرد و سرانجام آن دسته از امکاناتی را که هنوز برجاست، پیش چشم می‌آوریم.
بزرگان اندیشه‌ی میراث حکمی ما؛ ابن‌سینا، سهرودی، ‌ملاصدرا، زکریای رازی، ابوریحان بیرونی، ابن رشد و نظایر آن‌ها بر حسب مقتضیات وجودی در زمانه و تاریخی ظاهر شده‌اند که اینگ گذشته‌ی ما را ساخته است. با درک زمان و روزگار آنان می‌توانیم به خوبی تفاوت بین روزگارِ سنت خودمان را با شرایطِ مدرن و پسا‌مدرن درک کنیم. توجه و فهمی که با رجوع به امکاناتِ مکمون در آن شاید بتوان راهی به رهایی از مابعدالطبیعه‌ی غربی و وجوه مختلف آن که هیدگر با عنوان محتاطانه‌ی متفکری پسامدرن در شمار منادیان آن قرار دارد، باز کرد.

کلیدواژه‌ها

داوری اردکانی رضا، (1379) مقام فلسفه در دوره‌ی تاریخ ایران اسلامی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی
داوری اردکانی رضا، (1389) ما و تاریخ فلسفه اسلامی، انتشارات پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی
داوری اردکانی رضا، (1383) فلسفه‌ی تطبیقی چیست؟، نشر ساقی
هیدگر مارتین، (1386) هستی و زمان ترجمه‌‌ی سیاوش جمادی، نشر ققنوس
حیدری، احمد علی (1385)، «جایگاه «دا» در «دازاین» کتاب «هستی و زمان» هیدگر»، مجله‌ی تخصصی گروه فلسفه‌ی دانشگاه علامه طباطبایی، سال دوم، شماره‌ی چهارم
 
Gabriel, Markus (2014) in: Deutschlands junge Online-Zeitung, Kulturseite, S. 2
Heidegger Martin (1949), Brief über den Humanismus, Bern, Franke Verlag
Heidegger Martin (1986), Sein und Zeit, Tübingen: Max Niemeyer Verlg
Heidegger, Martin (1982) Ga 3: 1: Vom Wesen der menschlichen Freiheit. Einleitung in die Philosophie, hrsg. von Hartmut Tietjen,. Frankfurt
Heidegger, Martin (1990) Ga 26: Metaphysische Anfangsgründe der Logik im Ausgang von Leibniz (Sommersemester 1928), Hrsg.: K. Held, 1978, 2. Auflage, Klostermann, Frankfur
Heidegger, Martin (1995) Ga 60: Heidegger, Martin: Phänomenologie des religiösen Lebens, Gesamtausgabe Bd. 60,. Frankfurt am Main
Heidegger, Martin (2001) Ga 36: Sein und Wahrheit / 1. Die Grundfrage der Philosophie (Sommersemester 1933), 2. Vom Wesen der Wahrheit (Wintersemester 1933/34), Hrsg.: H. Tietjen, Frankfur
Heidegger, Martin (2004) Ga 3: Der Begriff der Zeit. Martin Heidegger Gesamtausgabe, III. Abteilung: Unveröffentlichte Abhandlungen, Vorträge, Gedichte, Band 64, Klostermann, Frankfur
Heidegger, Martin (2004) Ga 9: Wegmarken (1919-1961) Hrsg.: F.-W. von Herrmann 1976, 3. Auflage
Heidegger, Martin (2006) Ga 17: Einführung in die phänomenologische Forschung (Wintersemester 1923/24) Herausgegeben von Friedrich-Wilhelm v. Herrmann, Klostermann, Frankfur
Inwood Michael (o. D.): Heidegger, aus dem Englischen von David Bernfeld, Herderverlag, Freiburg, Basel, Wien
Luckner Andreas (2001): Martin Heidegger "Sein und Zeit", 2. Auflage UTB, Paderborn, München, Wien, Zurich