غرب شناسی بنیادی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی

چکیده

هرچند فلسفۀ فرهنگ، در معنای مشخصِ آن، شاخه‌ای نوپا و میان‌رشته‌ای است که مستقلاً از اواخر قرن بیستم در آلمان مطرح شد و بسط یافت، اما مفسران نخستین اندیشه‌های فلسفی دربارۀ فرهنگ در معنای مدرن آن را به یوهان گُتفرید فُن هردر (1744-1803) نسبت می‌دهند که آثارش الهام‌بخش فرهنگ‌پژوهان پس از او بوده است. یکی از مهمترین میراث‌های هردر، «کثرت‌گرایی فرهنگی» است. او این کثرت‌گرایی را به عنوان ابزاری علیه تمامیت‌خواهیِ خودبرتربین و استعمارگرِ حاکم بر روشنگری به کار گرفت و نه تنها به برتری فرهنگ اروپایی بر سایر فرهنگ‌ها باور نداشت، بلکه تعریف و درک نوینی از فرهنگ را مطرح کرد که بر اساس آن می‌شد از فرهنگ‌های سایر بخش‌های جهان، به ویژه فرهنگ‌های شرقی دفاع کرد. مقالۀ حاضر با هدف تبیین ایدۀ «کثرت‌گرایی فرهنگی» نزد هردر، خواهد کوشید تا این ایده را ذیل سه زیرعنوان کلیدی «تکینگیِ فرهنگی»، «داوریِ درونی» و «مفهومِ نیرو» ساماندهی و تبیین نماید و امکانات آن را برای مقابله با تصور تمامیت‌خواهانۀ اروپامحور یا همان «اروپامحوریِ فرهنگی»  نشان دهد. نهایتاً به کمک تحلیلِ کارکردِ مفهوم «نیرو» نزد هردر، بخش مختصری به بحث از اتهام نسبی‌گرایی علیه «کثرت‌گرایی فرهنگی» اختصاص خواهد یافت.

کلیدواژه‌ها

Andress, James Mace (1916), Johann Gottfried Herder as an Educator, New York: G. E. Stechert & Co.
Berry, Christopher J. (1982), Hume, Hegel and Human Nature, Boston & Londn: Martinus Nijhoff Publishers.
Berry, Christopher J. (1982), Hume, Hegel and Human Nature, Boston & Londn: Martinus Nijhoff Publishers.
Bruford, W. H. (1975), Culture and Society in Classical Weimar 1775-1806, London & New York: Cambridge University Press.
Clark, Robert T. (1969), Herder: His Life and Thought, Berkeley & Los Angeles: University of California Press.
Clayton, John P. (1980), The Concept of Correlation, Berlin & New York: Walter de Gruyter & Co.
Desouza, Nigel (2017), Herder: Philosophy and Anthropology, edited by: Anik Waldaw and Nigel Desouza, Oxford & London: Oxford University Press.
Desouza, Nigel (2020), 'The Ontological Foundations of Herder's Concept of Sympathy', in: Herder on Empathy and Sympathy: Einfühlung und Sympathie im Denken Herders, edited by Eva Piirimäe, Liina Lukas, Johannes Schmidt., Boston: Brill.
Herder, Johann Gottfried von (1940), God, Some Conversations, translated by Frederick H. Burkhardt, New York: Bobbs-Merrill Company.
Herder, Johann Gottfried von (2004), Herder Philosophical Writings, translated by: Michael N. Forster, Cambridge & New York: Cambridge University Press.
Herder, Johann Gottfried von (2005), Another Philosophy of History and Selected Political Writings, translated by: Ioannis D. Evrigenis and Daniel Pellerin, Indianapolis & Cambridge: Hackett Publishing Company.
Herder, Johann Gottfried von (2006), Selected Writings on Aesthetics, translated by Greagory Moore, Princeton & Oxford: Pronceton University Press.
Herder, Johann Gottfried von (2010), Herder on Social and Political Culture, Cambridge & New York: Cambridge University Press.
Mautner, Thomas, 2005, Dictionary of Philosophy, London: Penguin Books Ltd.
Moore, Greagory (2006), 'Introdiction', in: Herder Selected Writings on Aesthetics, Princeton & Oxford: Pronceton University Press.
Norton, Robert Edward (1991), Herder's Aesthetics and the European Enlightenment, Ithaka & Lonon: Cornell University Press.
Noyes, John K. (2015), Herder: Aesthetics against Imperialism, Toronto & London: University of Toronto Press.
Parekh, Bhikhu C. (2000), Rethinking Multiculturalism, Cambridge & Massachusetts: Harvard University Press.
Schmidt, H. (1931) Philosophisches Wörterbuch, Hamburg: Felix Meiner.
Sikka, Sonia (2011), Herder on Humanity and Cultural Difference: Enlightened Relativism, Cambridge & New York: Cambridge University Press.
Simon, Joseph (1990), 'Herder and the Problematization of Metaphysics', in: Herder Today: Contributions from the International Herder Conference, edited by: Kurt Mueller-Vollmer, Berlin & New York: Walter de Gruyter & Co.
Solbrig, Ingeborg (1990), 'Herder and the “Harlem Renaissance” of Black Culture in America', in: Herder Today: Contributions from the International Herder Conference, edited by: Kurt Mueller-Vollmer, Berlin & New York: Walter de Gruyter & Co.