غرب شناسی بنیادی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکتری پژوهش هنر، گروه مطالعات عالی هنر، دانشکده هنرهای تجسمی، دانشکدگان هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

2 استاد گروه مطالعات عالی هنر دانشگاه تهران

3 دانشیار گروه موسیقی، دانشکده‌ی هنرهای نمایشی و موسیقی، دانشکدگان هنرهای زیبا، دانشگاه تهران، تهران، ایران.

چکیده

موسیقی در قرون وسطی در زمره‌ی علوم عددی بود، اما با ظهور انسان‌گرایی در دوران رُنسانس به علوم بیانی پیوست. این دگرگونی تغییری بنیادی در حوزه‌ی معرفت‌شناسی موسیقی را نشان می‌دهد و مطالعه‌ پیرامون آن ابعاد گوناگونی از اندیشه‌ی انسان غربی را هویدا می‌کند. مطالعه‌ی تاریخی-تحلیلی حاضر به‌دنبال پاسخ به این پرسش است که چه تغییری در بنیادِ معرفت‌شناختی موسیقی از قرون وسطی تا رنسانس در غرب رخ داده است. بررسی رَوند تحولات فکری طی قرون وسطی نشان داد که چگونه علم موسیقی از حیث موضوع جایگاه والایش را میان علوم عددی از دست داد و به حیطه‌ی علوم میانی رفت. اما انسان رنسانس این جایگاه را نیز برنتابید و موضوع موسیقی نظری را به علم تجربیِ آکوستیک مرتبط دانست. در این برهه موسیقی عملی و آهنگسازی نیز به یاران متجانس‌شان در میان علوم بیانی گِرویدند. این امر باعث شد تا موسیقی بنیان‌های نظری مورد نیازش را به‌ویژه در ساحت آفرینش از علوم بیانی اخذ کند و به سیاق آن‌ها درآید. بدین‌ترتیب موسیقی پایگاه معرفتی‌اش را میان امور تغییرناپذیر از دست داد و به حیطه‌ی تغییرپذیرها رفت. حیطه‌ای که جولانگاه اندیشه و عقاید و قلمرو سوبژگی انسان رنسانس بود.

کلیدواژه‌ها

فهرست منابع و مآخذ:
فخر، ایمان. (1398). اقناعِ سخنورانه در موسیقی یوهان سباستین باخ، با نگاهی بر پرلود سوییت شماره‌ی 3 ویُلن‌سِل در دو ماژور BWV 1009 . نشریه هنرهای زیبا- هنرهای نمایشی و موسیقی،24(4)، 5-16.
Albertus Magnus (1890). Opera Omnia, ed. A Borgnet, vol 2, 8. Parisiis: Apud Ludovicum Vivès.
Aquinas, T. (1963). The Division and Methods of the Sciences: Questions V and VI of his Commentary on the De Trinitate of Boethius, trans. AA Maurer. Pontifical Institution of Mediaeval Studies, Toronto, Canada.
Aquinas, T. (1964).   In Aristotelis libros Peri hermeneias et Posteriorum analyticorum expositio: cum textu ex recensione leonina. Augustae Taurinorum: Marietti.
Aristotle (1934). The Nicomachean Ethics, trans. H Rackham. Loeb Classical Library, London: Heinemann.
Aristotle (1959). Politics, trans. H Rackham. Loeb Classical Library, London: Heinemann.
Aristotle (1960). On the Heavens, trans. WKC Guthrie. Loeb Classical Library, London: Heinemann.
Aristotle (1960). Posterior Analytics, trans. H Tredennick, Topica, trans. ES Forster. Loeb Classical Library, London: Heinemann.
Aristotle (1964). On the soul: Parva naturalia; On breath, trans. WS Hett. Loeb Classical Library, London: Heinemann.
Aristotle (1965). Poetics, trans. WH Fyfe. Loeb Classical Library, London: Heinemann.
Aristotle (1967). The Art of Rhetoric, trans. JH Freese. Loeb Classical Library, London: Heinemann.
Aristotle (1968). The Metaphysics, trans. H Tredennick. Loeb Classical Library, London: Heinemann.
Aristotle (1970). The Physics, 2-vols. trans. PH Wicksteed & FM Cornford. Loeb Classical Library, London: Heinemann.
Bartel, D. (1997). Musica poetica: musical-rhetorical figures in German baroque music. U of Nebraska Press. Lincoln, Nebraska, USA.
Baur, L. (1903). Dominicus Gundissalinus de divisione philosophiae. Beiträge zur Geschichte der Philosophie des Mittelalters.
Boethius (1966). The Principles of Music, trans, and ed. CM Bower. Diss. Peabody College for Teachers, Columbia U.
Buelow, G. (1972). Symposium on Seventeenth-Century Music Theory: Germany. Journal of Music Theory, 16(1/2), 36-49.
Buelow, G. J. (1980). Rhetoric and music. The New Grove Dictionary of Music and Musicians15, 793-803.
Burmeister, J (1993). Musical Poetics, trans. BV Rivera. Music Theory Translation Series. New Haven, CT: Yale University Press.
Cassiodorus, S. (1969). An introduction to divine and human readings, trans, and ed. LW Jones. WW Norton, New York.
Coclico, A. P. (1973). Compendium Musices, trans. A Seay, Colorado Springs: Colorado College Music Press.
Cornford, F. M. (1997). Plato's cosmology: the Timaeus of Plato. Routledge.
Dyer, J. (1992). Chant Theory and Philosophy in the Late 13th Century, in Cantus Planus: Papers Read at the Fourth Meeting—Pécs, Hungary, 3–8 September 1990, ed. László Dobszay (Budapest: Hungarian Academy of Sciences-Institute for Musicology), 99–118.
Fideler, D. R., & Guthrie, K. S. (1987). The Pythagorean sourcebook and library: An anthology of ancient writings which relate to Pythagoras and Pythagorean philosophy. Red Wheel Weiser.
Gaffurio, F. (1518) De harmonia musicorum instrumentorum opus. Milan: Gotardus Pontanus.
Galilei, V., & Herman, R. H. (1973). Dialogo Della Musica Antica Et Della Moderna of Vincenzo Galilei: Translation and Commentary. University of North Texas, UMI Dissertation Services.
Heyden, S. (1972). De Arte Canendi, trans. CA Miller. American Institute of Musicology.
Isidore of Seville (2006). The Etymologies, trans. SA Barny, WJ Lewis, JA Beach & O Berghof. Cambridge University Press 
Kilwardby, R. (1976). De ortu scientiarum, ed. AG Judy. British Academy; Toronto: Pontifical Institute of Mediaeval Studies.
Lindberg, D. C. (Ed.). (1978). Science in the middle ages. University of Chicago Press.
Listenius, N. (1537). Musica. Wittenberg: Georg Rhau.
McCreless, P. (2002). Music and rhetoric. The Cambridge history of western music theory, 847-879.
McInerny, R. (2012). Boethius and Aquinas. CUA Press.
Neubauer, J. (1986). The emancipation of music from language: departure from mimesis in eighteenth-century aesthetics. Yale University Press.
Newman, B. (1998). Saint Hildegard of Bingen, Symphonia. Cornell University Press.
Pace, E. K. (2007). The Techne of Music Theory and the Epistemic Domain of the (Neo-) Aristotelian Arts of Logos. In What Kind of Theory Is Music Theory?, 133. Acta Universitatis Stockholmiensis, Sweden.
Palisca, C. V. (1985). Humanism in Italian Renaissance musical thought. Yale University Press.
Palisca, C. V. (2006). Music and ideas in the sixteenth and seventeenth centuries (Vol. 1). University of Illinois Press.
Taylor, J. (Ed.). (1968). The Didascalicon of Hugh of St. Victor: a medieval guide to the arts. Columbia University Press.
Zarlino, G (1557). Le Istitutioni harmoniche. Venice.