غرب شناسی بنیادی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسنده

استادیار گروه علوم سیاسی، واحد سمنان، دانشگاه آزاد اسلامی، سمنان، ایران.

چکیده

مسئلۀ این نوشتار این است که کلیت فرآوردۀ پژوهشی طباطبائی (در دو حوزۀ ایران و غرب) چه دلالتِ سیاسی برای اکنون ایران­ زمین دارد و پاسخ ­دهی بدان نیز بر پایۀ این پیش­فرض است: تاریخ­نگاری طباطبائی در پرتوی یک منظومۀ فکری قرار می­گیرد که با شناسایی آن می­ توان به دریافت ژرف ­تری از قصد وی در تاریخ­نگاری دست­ یافت که دارای دلالت­ هایی برای اکنون ایران­ زمین باشد.
این کار از رهگذر خوانش میان­ سطریِ اشتراوسی انجام­ و چارچوب نظری نیز پرابلماتیک در معنای آلتوسری آن است. به­ طور دقیق طباطبائی در پیِ ارتقاء حوزۀ شناخت ایران، به یک برنامۀ پژوهشیِ زاینده یا پرابلماتیک است؛ به­ گونه­ ای که فراتر از برداشتِ ایدئولوژی­های خاص باشد و بتوان آن را در حوزه ­های مختلف به­ کاربست.
پرسش اصلی این است که این پرابلماتیک چه دلالت سیاسی دارد؟ وی از مشروطه با عنوان یک نوزائی دوم ناکام یاد می­ کند و می­ کوشد از رهگذر تاریخ­نگاری در دو حوزۀ ایران و غرب، از این ناکامی مانع ­زدائی کند. نظم آرمانی هم­ ارز با آن نیز ناگزیر نمی ­تواند با مؤلفه­ های دولت مدرن ناهم­خوان باشد، با این وجود وی هم زمان هم بر تبار ویژۀ اروپائی این مؤلفه­ ها و هم بر ضرورت سازگاری «نهادسازی و تدوین اصل­ های حقوقی در ساحت حکمرانی» با «هویت تاریخی-فرهنگی» تأکید می کند.

کلیدواژه‌ها

کتاب­نامه
آلتوسر، لوئی (1396). علم و ایدئولوژی، ترجمه و گردآوری مجید مددی، تهران، انتشارات نیلوفر؛
باقری، محمد و میرموسوی، سیدعلی (1397). «بررسی سازواری منطقی نظریۀ انحطاط سیدجواد طباطبائی»، دوفصل­نامۀ سیاست­نامۀ مفید، بهار و تابستان 1397، شمارۀ 4؛
بهار، مهرداد (1397). پژوهشی در اساطیر ایران، چاپ سیزدهم، تهران، انتشارات توس؛
بیننده، عبدالله و فدائی­مهربانی، مهدی (1401). «وجوه روش‌شناختیِ تاریخ‌نویسیِ اندیشۀ سیاسی جواد طباطبایی»، فصلنامۀ  «جستارهای سیاسی معاصر»، اسفند 1401؛
رضائی­راد، محمدرضا (1378). مبانی اندیشۀ سیاسی در خرد مزدائی، تهران، انتشارات طرح نو؛
طباطبائی، سیدجواد (1392). تأملی دربارۀ ایران، جلد دوم، بخش دوم: مبانی نظریۀ مشروطه­خواهی، تهران نشر مینوی خرد؛
طباطبائی، سیدجواد (1393). تاریخ اندیشۀ سیاسی جدید در اروپا، دفتر نخست: جدال قدیم و جدید در الهیات و سیاسات، تهران نشر مینوی خرد؛
طباطبائی، سیدجواد (1394). تاریخ اندیشۀ سیاسی در ایران: ملاحظاتی در مبانی نظری، تهران نشر مینوی خرد؛
طباطبائی، سیدجواد (1395). تأملی دربارۀ ایران، جلد نخست: دیباچه­ای بر نظریۀ انحطاط ایران، تهران، نشر مینوی خرد؛
طباطبائی، سیدجواد (1396). زوال اندیشۀ سیاسی در ایران، تهران، نشر مینوی خرد؛
طباطبائی، سیدجواد (1400). ملاحظاتی دربارۀ دانشگاه، تهران، نشر مینوی خرد؛
قاضی­مرادی، حسن (1388). تأملی بر عقب‌ماندگی ما: نگاهی به کتاب دیباچه‌ای بر انحطاط ایران نوشته دکتر جواد طباطبایی، تهران نشر اختران؛
کرایب، یان و بنتون، یان (1384). فلسفۀ علوم اجتماعی، ترجمۀ شهناز مسمی­پرست و محمود متّحد، تهران، نشر آگه؛
کلهرودی، نوید و بستانی، احمد (1400). «بررسی کتاب ملت، دولت و حکومت قانون»، پژوهشنامه انتقادی متون و برنامه های علوم انسانی،  شهریور 1400 , دوره  21 , شماره  6 ; از صفحه 285 تا صفحه304؛
لاگلین، مارتین (1400). مبانی حقوق عمومی، ترجمۀ محمد راسخ، تهران، نشر نی.
 
Althusser, Louis (1969). For Marx, translated by Ben Brewster, François Maspero, Allen Lane;
Althusser, Louis and Balibar, Étienne (1970). Reading Capital, translated by Ben Brewster and David Fernbach, François Maspero, New Left Books;
Strauss, Leo (1952). Persecution and the art of writing, Chicago, The University of Chicago Press.