نوع مقاله : علمی-پژوهشی
نویسنده
دانشجو
چکیده
برگسون، فیلسوف حیات فرانسوی و از پیش‌گامان فلسفة پویشی، با نقد دیدگاه‌های رایج زمان خود، به‌ویژه نظریة تکامل انواع داروین و نظریة لامارک، تبیینی جالب توجه از چگونگی شکل‌گیری حیات در موجودات زنده ارائه داده است. دیدگاه وی، موسوم به تطور خلاق، منشأ واحدی برای انواع گوناگون جانداران قائل است که خود آن را «خیزخاست حیات» می‌نامد. سپس حیات با نیروی خلاق خود و در کشمکش با ماده در شاخه‌های مختلف متباعد شده تا به انواع امروزی رسیده است. برگسون زندگی اجتماعی را یک شاخصة مهم می‌داند و بر همین اساس کامل‌ترین موجودات از نظر او انسان (در شاخة مهره‌داران) و زنبور عسل (در شاخة نازک‌بالان) هستند که البته انسان به‌دلیل برخورداری از قوة هوش برتر است. راز برتری هوش بر غریزه، خلاقیت، خودکفایی، و رهایی از قانون حتمیت است.
این مقاله با ذکر مقدمات نظریة تطور خلاق برگسون و بررسی دیدگاه وی دربارة چگونگی تطور حیات، در تلاش است تبیینی روشن از این دیدگاه ارائه دهد و از آن‌‌روی بدان اهمیت می‌دهد که یکی از سرچشمه‌های فکری مکتب «فلسفة پویشی» به‌شمار می‌رود.
کلیدواژه‌ها
)