نوع مقاله : مقاله ترویجی
نویسنده
دانشیار زبان و ادبیات فارسی دانشگاه نیشابور
چکیده
به دنبال مبنا قرارگرفتن جریان مدرنیته و پارادایم پوزیتویسم در سطح زندگی بشری، بحران‌های اخلاقی در ابعاد مختلف، در دنیای غرب شکل گرفت. ازاین‌رو پایه‌های فکری ـ اندیشه‌ای آن به‌شدت از سوی مکاتب رقیب، نقد شد. برهمین‌مبنا سردمداران نظام سرمایه‌داری برای تحکیم پایه‌های معرفتی خود، با عنصری دیگر به نام عرفان در تثبیت نوع نگرش خود می‌کوشد که در ظاهر به دنبال دست‌یابی به آرامش ـ روحی روانی افراد است. داستان راز اثر راندا برن ازجمله آثار در این درون‌مایه است که در سالهای اخیر بسیار موردتوجه قرارگرفته است و طرفداران زیادی پیداکرده است. این اثر در روش و رویکرد خود به‌نوعی سلوک عرفانی معتقد است که انسان با محوریت قراردادن تفکر و پشتکار، امید و آرزو، توجه به شعورمندی موجودات و عشق و خودشناسی، میتواند به همۀ آرزوها و خواستههای مادی خود دست یابد. در پژوهش حاضر با نگرش انتقادی به تطبیق درون‌مایه‌های این اثر با آثار عرفانی و تعلیمی فارسی پرداخته‌شده است. اجمالاً یافتههای تحقیق نشان میدهد اگرچه در ظاهر اثر، نوعی وجه مشترک با آثار عرفانی ادب فارسی مشاهده می‌شود، هدف و درون‌مایۀ اصلی اثر، به دلیل توجه صرف به مسائل مادی و خواستههای نفسانی انسان، در راستای اهداف نظام سرمایه‌داری به‌عنوان محور اصلی مدرنیته است.
کلیدواژه‌ها
- آزمندیان، علیرضا (1388)؛ تکنولوژی فکر؛ تهران: مؤلف.
- اسحاقیان درچه، جواد (1395)؛ «بررسی تطبیقی مفهوم و مفاهیم آرزو بین متون دینی با تأکید بر ادعیه و زیارات مهدوی و فرضیۀ جذب»؛ مشرق موعود؛ سال دهم، شمارۀ 39، صص 167- 188.
- برن، راندا (1393)؛ راز؛ ترجمۀ نفیسه معتکف؛ چاپ چهل و نهم، تهران: لیوسا.
- بنتون.تد و یان کرایب (1386)؛ فلسفه علوم اجتماعی: بنیادهای فلسفی تفکر اجتماعی؛ ترجمه: شهناز مسمی پرست و محمود متحد؛ تهران:نشر آگه.
- حافظ، شمسالدین محمد (1379)؛ دیوان حافظ شیرازی؛ تصحیح محمد قزوینی و قاسم غنی؛ چاپ اول، تهران: مؤسسۀ نشر جهان دانش.
- حمیدیه، بهزاد(1395)؛ «دین‌داری پست‌مدرن و ازخودبیگانگی ملی»؛ ادیان و عرفان؛ سال 49، شمارۀ اول، صص 47- 65.
- خسروپناه، عبدالحسین (1390)؛ جریانشناسی ضد فرهنگها؛ قم: تعلیم و تربیت اسلامی.
- دورکیم، امیل (۱۳۹۲)؛ درباره تقسیم کار؛ ترجمه باقر پرهام؛ تهران: مرکز.
- زیمل، گئورگ (۱۳۷۳)؛ «پول در فرهنگ مدرن»؛ ارغنون؛ ترجمۀ یوسف اباذری؛ شمارۀ ۳، صص ۳۲۵-۳۳۸.
- سعدی، مصلح بن عبدالله (1389)؛ کلیات سعدی (گلستان، بوستان، غزلیات، قصاید، قطعات و رسائل)؛ به اهتمام محمدعلی فروغی؛ چاپ 15، تهران: امیرکبیر.
- شریفی دست، حمزه (1391ب)؛ «قانون جذب»؛ مطالعات معنوی؛ شمارۀ 3، صص 151- 190.
- شریفی دوست، حمزه (1391الف)؛ «دعا در اندیشۀ رهبری و مقایسۀ آن با قانون جذب»؛ مکاتبه و اندیشه؛ شمارۀ 43، صص 99- 116.
- شریفی، احمدحسین (1389)؛ درآمدی بر عرفان حقیقی و عرفانهای کاذب؛ قم: بهآموز.
- شفیعی سروستانی، ابراهیم (1385)؛ جریان شناسی دفاع از حقوق زنان در ایران؛ قم: کتاب طه.
- صادقی فسایی، سهیلا، عرفان منش، ایمان(1394)؛ «بازنمایی بحران معنا و خانواده در فیلم‌های گانزالس ایناریتو»؛ مجله جهانی رسانه؛ شمارۀ 1، صص 57ـ 72.
- عابدی، محمدرضا و میرجلیل اکرمی(1386)؛ «عرفان پست‌مدرن و عرفان اسلامی؛ تفاوتها و رویکردها»؛ پژوهشهای ادب عرفانی (گوهر گویا)؛ شمارۀ 4، صص 61- 90.
- فروم، اریک(1359)؛ روانکاوی و دین؛ ترجمۀ آرسن نظریان؛ چاپ چهارم، تهران: انتشارات پویش.
- گاردتر، ولیام (۱۳۸۶)؛ «جنگ علیه خانواده»؛ ترجمۀ معصومه محمدی؛ تهران: دفتر مطالعات و تحقیقات زنان.
- گیدنز، آنتونی (۱۳۹۲). تجدد و تشخص جامعه و هویت شخصی در عصر جدید؛ ترجمۀ ناصر موفقیان؛ تهران: نشر نی.
- لطیفی، زهره و نسیم استکی آزاد(1393)؛ « نسبت بین آگاهی و گرایش به عرفان اسلامی در فرایند هویت یافتگی»؛ مطالعات ملی؛ شمارۀ 60، صص 73- 94.
- هی، لوییز (1375)؛ شفای زندگی؛ ترجمۀ گیتی خوشدل؛ چاپ نهم، تهران: دنیای مادر.
- محیطی اردکان، محمدعلی (1393)؛ « بررسی تبیین علامه طباطبایی از شعور همگانی موجودات در تفسیر المیزان»؛ معرفت فلسفی؛ سال 11، شمارۀ 4، صص 39- 70
- مرتضوی باروق، سیدعلی (1384)؛ «سنخیت و جذب در مثنوی مولوی»؛ کیهان فرهنگی؛ شمارۀ 230، صص 56- 61.
- مولوی، جلالالدین محمد (1374)؛ مثنوی معنوی؛ تصحیح نیکلسون؛ چاپ دوم، تهران: انتشارات پژوهش.
- مولوی، جلالالدین محمد (1363)؛ کلیات شمس تبریزی؛ تصحیح بدیع‌الزمان فروزانفر؛ چاپ دهم، تهران: امیرکبیر.
- نظامی، الیاس بن یوسف (1389)؛ خمسۀ نظامی؛ به کوشش سعید حمیدیان؛ چاپ چهارم، تهران: نشر قطره.
)