غرب شناسی بنیادی

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای فلسفه، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران

2 دانشیار گروه فلسفه، دانشکده ادبیات و علوم انسانی، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران.

10.30465/os.2024.48392.1961

چکیده

یکی از وعده‌های فلسفۀ اسپینوزا نشان دادن راه رستگاری و آزادی است. او در کتاب اخلاق مرحله به مرحله مخاطب خود را پیش می‌برد تا نهایتاً در دفتر پنجم آستانۀ رهایی را پیش روی او بگشاید. در میان مسائلی که در فلسفۀ اسپینوزا مطرح می‌شود و به‌نوعی نقشۀ راه رستگاری از نگاه او به شمار می‌آید، مفهوم ذیل مقام سرمدیت است. در این مقاله سعی بر آن است تا از رهگذر تحلیل‌ درون‌متنی کتاب اخلاق و بررسی تطور این مفهوم در آثار ماقبلِ اخلاق، نخست به معنای روشن این عبارت توجه شود و تعبیری دقیق از آن به دست داده شود. سپس تلاش می‌شود کارکرد این مفهوم در کل ساختار هستی-شناسی اسپینوزا نشان داده شود. در اینجا نشان داده می‌شود که باید میان مابعدالطبیعۀ وجودی و مابعدالطبیعۀ احدی تمایز قائل شد و فلسفۀ اسپینوزا را ذیل مابعدالطبیعۀ احدی بازخوانی کرد. به همین سبب در این مقاله اندیشۀ ذیل مقام سرمدیت در اندیشۀ اسپینوزا مبتنی بر آرای نیکولاوس کوسانوس و مایستر اکهارت و ناظر به فرازهایی مهم در کتاب مقدس واسازی خواهد شد تا در آخر معلوم شود که اسپینوزا ذیل مقام سرمدیت و ذیل مقام دیمومت را دو مقام هستی‌شناسانه جداگانه می‌داند.

کلیدواژه‌ها

  1. منابع

    1. Biblia Hebraica Stuttgartensia (1997). German Bible Society: Compact edition.
    2. Biblia Sacra (2005). Londen: edition electronica.
    3. Burgersdijk, F. (1640). Franconis BurgersdicI Institutionum metaphysicarum. Libri duo. Opus posthumum. Omni curâ ac diligentiâ exipsius authoris manu-scripto collectum. Netherlands: apud Hieronymum de Vogel.
    4. De Spinoza, B. (1992). Tractatus de intellectus emendatione. Vrin.
    5. De Spinoza, B.  (1802-1803) Benedicti de Spinoza Opera quae supersunt omnia.  2 Volumen. Berlin, Boston: De Gruyter. https://doi.org/10.1515/9783112450284
    6. De Spinoza, B.  (1914). Ethica: ordine geometrico demonstrata. Netherlands: M. Nijhoff.
    7. Flasch, K. (1973). Die Metaphysik des Einen bei Nikolaus von Kues: Problemgeschichtliche Stellung und systematische Bedeutung. Belgium: Brill.
    8. http://classiques.uqac.ca/classiques/Leibniz/La_Monadologie/La_Monadologie.html
    9. Jaquet, C. (2005). Les expressions de puissance d’agir chez Spinoza(Vol. 14). Publications de la Sorbonne.
    10. Jaquet, Chantal (2015), Sub specie æternitatis: Étude des concepts de temps, durée et éternité chez Spinoza, Classiques Garnier, Paris.
    11. Josef Koch (1956), Die Ars coniecturalis des Nikolaus von Kues-VS Verlag für Sozialwissenschaften
    12. Novum Testamentum Graece(2012). 28th Revised ed. Nestle-Aland, German Bible Society.
    13. PATTIN, A. (1966). Le LIBER DE CAUSIS. ÉDITION ÉTABLIE À L’AIDE DE 90 MANUSCRITS AVEC INTRODUCTION ET NOTES. Tijdschrift Voor Filosofie, 28(1), 90–203.
    14. Prelorentzos, Y. (1996). Temps, durée et éternité dans les Principes de la philosophie de Descartes de Spinoza(Vol. 6). Presses Paris Sorbonne.
    15. آگامبن، جورجو (1401)، فلسفه چیست؟، ترجمۀ ابراهیم رنجبر، انتشارات نگاه، تهران، چاپ دوم
    16. رنجبر, ابراهیم, & منفرد, مهدی. (1400). واسازیِ تلقی سنت یهودی از مسالۀ خلق در سفر پیدایش از رهگذرِ تفسیر ملاصدرا از حدیث کنز مخفی. جستارهای فلسفه دین10(2), 189-207. doi: 10.22034/philor.2023.2001792.1428
    17. قاشانی، عبدالرزاق (1992)، اصطلاحاتُ الصوفیة، تقدیم، تحقیق و تحقیق دوکتور عبدالعال شاهین، درالمنار، (بی­جا).