خودآیینی در بازی باوری رورتی: از آزادی انسان تا رهایی متن

صابرشکار, راضیه; زندیه, عطیه

doi:10.30465/os.2024.48642.1976

خودآیینی در بازی باوری رورتی: از آزادی انسان تا رهایی متن

نوع مقاله : علمی-پژوهشی

نویسندگان

راضیه صابرشکار ¹

عطیه زندیه ²

¹ کارشناسی ارشد فلسفه و حکمت اسلامی، دانشگاه شهید مطهری

² گروه فلسفه و حکمت اسلامی دانشگاه شهید مطهری، تهران

10.30465/os.2024.48642.1976

چکیده

بازی‌باوری رورتی در بستر رومانتیک‌گرایی او با تلاش برای تحقق آزادی انسانی طرح می‌شود. رورتی تلاش می‌کند تا با کنار زدن بندهای متافیزیک، رؤیای آزادی را محقق سازد. هرچند وی، آزادی را به نحو عام مطرح می‌کند، اما این ایده به طور خاص به وادی ادبیات نیز کشانده می‌شود. پرسش مقاله حاضر این است که: چگونه می‌توان از تحقق آزادی که به عنوان آرمانی رومانتیک مطرح می‌شود، به رهایی متن از قیود کلاسیک رسید؟ خودآیینی یکی از مؤلفه‌های بازی‌باوری است که «سراییدن هر داستانی که می‌خواهیم» معنا می‌شود و با شکل‌دهی متون بدیع به ساخت واقعیت‌های تازه می‌پردازد. در این تحقیق نشان خواهیم داد که به کار بردن کیفیت‌های کمپوزیسیونی تازه، چگونه می‌تواند بازی‌باوری را در عمل محقق ساخته، آن را به عرصه‌ی ادبیات نیز بکشاند. توجه به آثاری با چنین کیفیت‌های کمپوزیسیونی، بیش از دیگر آثاری که رورتی به تحلیل آن‌ها می‌پردازد می‌تواند به رها شدن از دام متافیزیک منجر گردد.

کلیدواژه‌ها

رورتی

بازی‌باوری

متافیزیک‌

خودآیینی

کمپوزیسیون

اصغری، محمد، 1389، نگاهی به فلسفه ریچارد رورتی، چاپ اول، تهران، نشر علم.
إکو، اومبرتو، 1398، تفسیر و بیش تفسیر جهان، تاریخ، متن، آرش جمشیدپور، چاپ دوم، شبخیز، نسخه‌ی الکترونیک.
بکت، ساموئل، تابستان 1383، «بنگ»، منوچهر بدیعی، ادبیات و زبان‌ها، شماره6، 73-78.
پرهام، سیروس، 1345، رئالیسم و ضد رئالیسم در ادبیات، چاپ سوم، تهران، انتشارات نیل.
جلالی مطلق، عادل، تیر 1389، «گذر از فلسفه به ادبیات و هنر: هم نشینی فلسفه و ادبیات از دیدگاه ریچارد رورتی»، اطلاعات حکمت و معرفت، سال پنجم، شماره 4.
رحیم‌نصیریان، حسامی‌فر، سیف، حیدری؛ ایمان، عبدالرزاق، سید‌مسعود، محمد‌حسن، 1401، «رورتی در مقابل هابرماس؛ چرخش پراگماتیک نسبت به صدق و کاربست آن در سازماندهی روابط توجیهی»، پژوهش‌های فلسفی، شماره 40، 378-394.
رورتی، ریچارد، 1385، پیشامد، بازی و همبستگی فلسفه، ادبیات و اجتماع، پیام یزدانجو، چاپ اول، تهران، نشر مرکز، نسخه‌ی الکترونیک.
، 1397، جستارهایی دربارهی هایدگر،دریدا و دیگران، مرتضی نوری، چاپ اول، تهران، شبخیز، نسخه‌ی الکترونیک.
، 1400، مقدمهی چرخش زبانی، سید محمدحسین آیتاللهزادهی شیرازی؛ پوریا پناهی، چاپ اول، تهران، نشر شب‌خیز،.
رومانا، ریچارد، 1393، فلسفهی ریچارد رورتی، مرتضی نوری، چاپ اول، تهران، علم.
روولی، کارلو، 1398، نظم زمان، مزدا موحد، چاپ اول، تهران، نشر نو،.نسخه‌ی الکترونیک.
سلیمانی، حسامی‌فر، حیدری، پیک‌حرفه؛ نبی‌الله، عبدالرزاق، محمد‌حسن، شیرزاد، 1399، «انگیزه‌های سیاسی تفکر فلسفی رورتی»، پژوهش‌های فلسفی، شماره 30، 184-205.
فورست، لیلیان، 1401، رمانتیسم، مسعود جعفری، چاپ هشتم، تهران، نشر مرکز.
گامبریچ، ارنست، 1390، تاریخ هنر، مرتضی نوری، چاپ اول، تهران، نشر مرکز.
هاندکه، پِتِر، 1395، فروشنده ی‌ دوره‌گرد، آرزو اقبالی، تهران، چشمه، نسخه‌ی الکترونیک.
Rorty, Richard, 1982, "Consequences of Pragmatism", University of Minnesota Press,.
, 1991, "Objectivity,Relativism, and Truth" ,philosophical Papers, Volume 1, Cambridge, Cambridge University.
Todorov, Tzvetan, 1987, "Viaggio Nella Critica Americana", Lettera internazionale, 12.