نوع مقاله : علمی-پژوهشی
نویسندگان
1 استادیار فلسفه، دانشکده علوم انسانی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران - شمال، تهران ، ایران
2 کارشناسی ارشد رشته فلسفه، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران شمال
چکیده
آیا انسان در عین حال که می‌داند عملی نادرست است به انجام آن مبادرت می‌ورزد؟ پاسخ سقراطی ـ افلاطونی به این سوال منفی است. به نظر ایشان شرط لازم و کافی برای عمل درست و فضیلتمندانه علم به درستی آن است. مفهوم مخالف این آموزه، هم از طرف فلاسفه و هم از دید مردم عادی مورد تردید واقع شده است. افراد بسیاری را می‌بینیم که در حالی که می‌دانند عملی اخلاقا نادرست است، به انجام آن مبادرت می‌کنند. این پدیده متداول را چگونه می‌توان تبیین کرد؟ در این مقاله به تبیین کانت در این خصوص پرداخته شده است. این بررسی عمدتا با محوریت کتاب دین در محدوده عقل تنها، با نگاهی گذرا به بنیادگذاری و در مواضعی مقایسه با آراء افلاطون و ارسطو صورت گرفته است. ترتیب مطالب به این صورت است که پس از تعریف عمل اخلاقا نادرست (شر بنیادی) و به زمینه‌های خیر و شر در انسان پرداخته شده و پس از آن به تبیین کانت از انتخاب شر و نسبت این انتخاب با علم به نادرستی آن بررسی شده و سرانجام نسبت آن با آراء دو فیلسوف بررسی و نتیجه‌گیری شده است.
کلیدواژه‌ها
منابع:
ارسطو. (1389) اخلاق نیکوماخوسی. محمد حسن لطفی. تهران: طرح نو.
افلاطون (1357) پروتاگوراس. مجموعه اثار جلد1. محمد حسن لطفی. تهران: خوارزمی.
- (1357) جمهوری. مجموعه اثار جلد2. محمد حسن لطفی. تهران: خوارزمی.
کانت، ا. (1369). بنیاد مابعدالطبیعه اخلاق. حمید عنایت و علی قیصری. تهران: خوارزمی.
- (1394) دین در محدوده عقل تنها. منوچهر صانعی دره بیدی. تهران: نقش و نگار.
- (1370). روشنگری چیست. همایون پولاد پور. کلک.22. صص48-57.
- (1384). نقد عقل عملی. انشاالله رحمتی. تهران: نورالثقلین.
وارن، ک. (1397). راهنمای خواندن اخلاق نیکوماخوس. ایمان خدافرد. تهران: نشر ترجمان علوم انسانی
Kant, I. (1999) An Answer to the Question: What is Enlightenment? (1784). in Practical Philosophy. Mary J. Gregor. Cambridge University Press. 11-22.
- (1999) Critique of Practical Reason. in Practical Philosophy(1788). Mary J. Gregor. Cambridge University Press. 133-272.
- (1999) Grounwork of the Metaphysics of Morals (1785). in Practical Philosophy. Mary J. Gregor. Cambridge University Press. 37-108.
- (1996) on Religion within the Boundaries of Mere Reason (1793). in Religion and Rational Theology. Allen Wood (trans & ed).Cambridge University Press. 39-217.
Pasternack, L. R. (2014) Kant on Religion within the Boundaries of Mere Reason. Routledge Philosophy GuideBooks. London& NewYork: Routledge.
Plato (1997) Protagoras. in Plato Complete Works. John M. Cooper (ed). Indianpolis: Hackett Publishing Company. 764-791.
- (1997) Republic. in Plato Complete Works. John M. Cooper (ed). Indianpolis: Hackett Publishing Company. 971-1224.
)